Respect betekent eerbied, waardigheid, omzien naar anderen. Het is een allesomvattend begrip voor het werk van Berna Hanemaayer- van den Enden. Als eigenaresse van Uitvaartverzorging Respect in Maasdijk verzorgt zij uitvaarten met veel waardigheid en betrokkenheid.

door Iris van Santen

“Respect is belangrijk in deze wereld, in het hele leven en zeker in dit werk”, aldus Berna Hanemaayer- van den Enden. “Bij een uitvaart geef ik nabestaanden rust en tijd om bewust over alles na te denken, hun verhaal te doen en stil te staan bij alles wat er is gebeurd. Een stukje rust in een hectische periode.”

Eerste uitvaart
De eerste uitvaart die Berna verzorgde, is haar altijd bijgebleven. “Als startend onderneemster werd ik geïnterviewd door een journalist van onze lokale krant De Maasbever. Na een leuk gesprek zei hij lachend: Ik hoop je voorlopig nog niet nodig te hebben! Uitgerekend hij was de eerste die me belde voor het verzorgen van een uitvaart. Zijn vrouw was plotseling overleden. Zo’n allereerste uitvaart vergeet je nooit meer.”

Stap
Voordat Berna als uitvaartverzorgster begon, werkte ze in de horeca en de tuinbouw. Daarnaast maakte zij deel uit van de beheercommissie van de aula op de Maasdijkse begraafplaats. “Ontzettend mooi en dankbaar werk dat ik vele jaren heb gedaan”, aldus Berna. Toen ze haar horeca- en tuinbouwwerk niet meer kon uitoefenen vanwege gezondheidsproblemen, ging ze op zoek naar iets anders. Ondertussen ondersteunde Berna mensen in hun laatste levensfase als vrijwilliger bij de VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg). Berna: “Geleidelijk ontstond het idee om mijn eigen uitvaartonderneming te starten. Ik volgde mijn hart en in 2005 richtte ik Uitvaartverzorging Respect op. Ik heb van huis uit geleerd om ergens voor te werken maar ik had nooit gedacht dat ik nog eens voor mezelf zou beginnen. Ik ben trots op wat ik heb bereikt en zo blij dat ik die stap heb gezet!”

Ervaringsdeskundige
Helaas is Berna inmiddels ook, zoals ze zelf zegt, ‘ervaringsdeskundige’ geworden. Tweeënhalf jaar geleden overleed plotseling haar vader en tien weken erna verloor ze haar man aan kanker. “Ik ben altijd al een gevoelsmens geweest maar nu kan ik me nog beter inleven in de gevoelens van nabestaanden. Ook realiseer ik me nog meer hoe bijzonder het is wanneer nabestaanden mij als ‘buitenstaander’ in vertrouwen nemen bij het regelen van de uitvaart. En het klinkt misschien gek, maar door mijn eigen ervaringen ben ik het uitvaartvak nog veel mooier gaan vinden.” Ik mis mijn man nog iedere dag maar de reden voor mij om dit interview te geven is mede om mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, herkenning te bieden. Na de dood van een dierbare kun je je eigen kracht hervinden.”

Plekje naast elkaar
Berna verzorgde de uitvaart van haar vader en man zelf en ging in de uitvaart van haar man zelf voor in de dienst. “Van tevoren heb ik met mijn man alles doorgesproken. Het is helemaal gegaan zoals hij het wilde. Heel bijzonder is dat mijn man naast mijn vader begraven ligt. De gemeente geeft de graven uit op volgorde en omdat er tussen het overlijden van mijn vader en mijn man geen graf werd uitgegeven, kregen ze een plekje naast elkaar. Heel speciaal vind ik dat.”

Uniek
Elke uitvaart is uniek. Ieder gezin, iedere overledene, iedere nabestaande. En ook al heb ik in één week soms meerdere uitvaarten, ik organiseer ze met evenveel aandacht en respect. Inmiddels heb ik een fijn netwerk om me heen opgebouwd, waaronder een eigen dragersgroep, rouwvervoer, een drukkerij en een bloemist. Daarnaast kan ik bij drukte, ziekte of vakantie altijd rekenen op mijn collega en vriendin Marja van Rijn van Uitvaartbegeleiding Samen uit De Lier. Wij zijn er voor elkaar als dat nodig is, een fijn idee.”

Stichting On Wheels
Naast de uitvaart van haar man en vader is ook die van Nik Sentges, zoon van de oprichters van Stichting On Wheels, haar altijd bijgebleven. “Nik leed aan de spierziekte van Duchenne en overleed hieraan op 26-jarige leeftijd. Zijn ouders Roel en Marijke, die nog een zoon hebben met deze ziekte, wilden de afscheidsdienst graag in het gebouw van hun Stichting On Wheels houden. Natuurlijk gaf ik gehoor aan die mooie wens. We hebben het hele pand omgebouwd tot aula, het was prachtig. Iedereen was rood-wit gekleed, Nik was een trouwe Ajax fan.”

Niet alleen verdriet
“Het is overigens echt niet altijd zo dat verdriet overheerst”, vertelt Berna. “Het ligt er heel erg aan de leeftijd, hoe iemand is overleden en hoe iemand in het leven stond. Vaak genoeg wordt er ook gelachen, bijvoorbeeld bij het vertellen van leuke anekdotes en verhalen over de overledene. Natuurlijk zijn er ook genoeg moeilijke momenten. Maar ook dan blijft bij mij het gevoel overheersen hoe bijzonder het is dat ik mensen in zo’n verdrietige periode tot steun kan en mag zijn. Ik geloof ook dat het niet ophoudt na het overlijden, ik put veel kracht uit mijn geloof. Iemand teruggeven kan ik niet, maar ik streef ernaar om nabestaanden persoonlijk te begeleiden en reik hen een ondersteunende hand toe bij het maken van de juiste beslissingen. Op deze wijze kan het ondraaglijke enigszins dragelijker gemaakt worden, zodat er een warme herinnering overblijft.”